Dengue Fever: Mga Dapat malaman

Ang dengue ay isang uri ng viral na sakit na nakukuha sa pamamagitan ng kagat ng lamok na mayroong dengue virus. Ito ay karaniwang nakikita sa mga tropikal na lugar tulad ng Pilipinas.

Saan Nakukuha ang Dengue

Ang dengue ay nakukuha sa pamamagitan ng kagat ng lamok na mayroong dengue virus. Sa Pilipinas, karaniwang tinatawag itong Aedes aegypti mosquito, na kadalasang nabubuhay sa mga lugar na mayroong stagnant water tulad ng mga basurahan, bakuran, at mga poso ng tubig.

Kapag nakagat ng lamok na may dengue virus, ang mga sintomas ng dengue ay maaaring magpakita sa loob ng ilang araw hanggang isang linggo. Mahalagang malaman na hindi ito nakukuha sa pamamagitan ng hawakan ang isang taong mayroong dengue o sa pamamagitan ng direkta o sexual na contact. Ito ay nakukuha lamang sa pamamagitan ng kagat ng lamok na may dengue virus.

Sintomas ng Dengue

Ang mga sintomas ng dengue ay maaaring magpakita sa loob ng 4-10 araw pagkatapos ng pagkakapaso ng lamok na may dengue virus. Ang mga sintomas ay maaaring maging malubha at maaaring magdulot ng komplikasyon kung hindi maagapan.

Narito ang mga sintomas ng dengue:

1. Lagnat na biglaang tumaas
2. Masakit na mga kasu-kasuan at kalamnan
3. Maputlang mga mata
4. Sakit ng ulo, lalo na sa likod ng mga mata
5. Pagkahilo at pagsusuka
6. Pagkabahala, kawalan ng ganang kumain at pagkapagod
7. Mga pasa o pantal sa balat
8. Pagdugo sa ilong o gusi
9. Pagkakaroon ng dengue rash o mga butlig sa balat

Kung mayroon kang ilang sa mga sintomas na ito at ikaw ay naninirahan sa lugar kung saan ang dengue ay palaging nagkakaroon ng outbreak, makipag-ugnay sa iyong doktor o magpatingin sa ospital agad para sa agarang tulong medikal.

Paano maiiwasan ang Dengue

Kaya, paano maiiwasan ang dengue? Narito ang ilang mga paraan:

1. Palaging linisin ang paligid. Siguraduhin na walang nakakalat na mga basurahan, gulong, o kahit na anong bagay na maaaring magdulot ng stagnant na tubig. Ang mga stagnant na tubig ay madalas na pinupuntahan ng mga lamok upang magparami ng kanilang mga itlog.
2. Gumamit ng insect repellent. Ang paggamit ng mga kemikal tulad ng DEET ay maaaring makatulong sa pag-iwas sa mga kagat ng lamok. Siguraduhin na nasusunod ang instruksyon sa paggamit ng produktong ito at maiwasan ang paggamit sa mga sanggol.
3. Maglagay ng mga mosquito nets sa mga bintana at pinto. Ang mga mosquito nets ay maaaring maging epektibo sa pagpapahirap sa mga lamok sa pagpasok sa bahay.
4. Maglagay ng mga mosquito traps. Ang mga mosquito traps ay maaaring magpakain sa mga lamok gamit ang mga kemikal tulad ng CO2 at Octenol upang mahuli sila. Ito ay maaaring maging epektibo sa pagbawas ng populasyon ng mga lamok sa inyong paligid.
5. Magpakain ng mga predator ng lamok. May ilang mga predator tulad ng mga dragonfly, tadpole, at mga isda na nagpapakain ng mga lamok. Maaaring maglagay ng mga pond o aquarium na may mga predator upang mapigilan ang pagdami ng lamok.
6. Suotin ang tamang damit. Ang mga lamok ay madalas na pumupunta sa mga bahagi ng katawan tulad ng mga paa, braso, at mukha. Kaya’t mahalaga na suotin ang tamang damit tulad ng long sleeves, pants, at mga sapatos upang maiwasan ang kagat ng lamok.